Vraag: Wil je dit idee van “de middenweg” uitleggen? Voor mij betekent dat dat ik me tussen twee dingen beweeg, maar als we het over het midden hebben, sluiten we de extremen uit.
Roland Yuno Rech: Oh nee, helemaal niet!
V: Maar wat betekent “midden”?
RYR: Het is het pad dat extremen omarmt, in het besef dat extremen niet los van elkaar bestaan, dat ze geen eigen bestaan hebben, dat ze alleen samen bestaan. Je kunt dus niet zomaar de ene kant kiezen, want de ene kant bestaat niet zonder de andere. Dus de middenweg is de weg die alle dualiteiten omvat.
Om precies te zijn, wat de Boeddha ‘de middenweg’ noemde, waren twee dingen. Ten eerste, wat vaker ‘de middenweg’ wordt genoemd (dat wil zeggen waar hij over sprak ten tijde van de Benares-preek), is het midden tussen twee uitersten die de buitensporig ascetisme, verstervingen, die niet tot bevrijding leiden, en het andere uiterste, dat de zoektocht naar alle sensuele genoegens is, een zeer materialistisch leven, dat ook geen echt geluk is. In eerste instantie zei de Boeddha: “Ik onderwijs de middenweg: noch ascese, noch versterving. Dus de balans.
Maar heel snel daarna verdiepte hij zijn leerstelling door uit te leggen dat de middenweg noch het nihilisme, noch het eeuwige bestaan was. Destijds waren er twee soorten overtuigingen: er waren mensen die geloofden – zoals zelfs nu nog – dat met de dood alles verdwijnt: er is niets meer over, het is niets, vernietiging. De Boeddha heeft deze nihilistische kijk op het bestaan altijd afgewezen.
Mensen die niet in nihilisme geloofden, geloofden dat er een eeuwige atman was die na de dood bleef bestaan. Met andere woorden, het lichaam sterft, maar de ziel overleeft eeuwig, altijd hetzelfde, identiek. Dit leek de Boeddha een ander uiterste, even verkeerd en schadelijk.
Wat hij ‘de middenweg’ noemde, is het begrip van onderlinge afhankelijkheid, dat wil zeggen van causaliteit. Dit bestaat, dan zal dat bestaan. Niets bestaat zonder oorzaak en daarom is er constant een transformatie, een wording, er is niets vast, niets eeuwig vast, en tegelijkertijd is er niets dat absoluut verdwijnt. Met andere woorden, op het moment van overlijden keert men niet terug naar het niets, maar is er gewoon een transformatie van het leven. Met andere woorden, de middenweg is niet het uiterste van nihilisme, noch het uiterste van eeuwigheid.
Vraag: Als mij wordt verteld over de middenweg, heb ik de indruk dat mij eerst wordt gevraagd de extremen te herkennen …
RYR: Ja, natuurlijk! Maar het midden bestaat niet zonder de extremen. Het bestaat door het feit dat er extremen zijn. En zelfs het ene uiterste bestaat niet zonder het andere. Nacht bestaat bijvoorbeeld niet zonder dag, de dood bestaat niet zonder leven. Dus alles wat bestaat, bestaat alleen in relaties van onderlinge afhankelijkheid, en het midden zelf bestaat alleen in relatie tot extremen. Met andere woorden, de middenweg is te erkennen dat niets op zichzelf, onafhankelijk van de rest, bestaat.
Alles wat bestaat, vooral het leven, zijn slechts relaties. En momenteel bevestigen alle meest geavanceerde wetenschappen dit: er bestaat bijvoorbeeld niet zoiets als absoluut vacuüm: de kwantumfysica heeft zich volledig gerealiseerd dat wat “vacuüm” wordt genoemd, uiteindelijk energie is. En energie is relatie. Dus alles wat er is, is een relatie.
De illusie is te geloven dat er iets aparts is. We hebben eigenlijk nooit iets aparts gezien. Dit is de grote wet van het bestaan. En als we het hebben over leegte, bedoelen we gewoon dat er niets aparts is. Dus we spreken over leegte als de illusie dat je gelooft dat jezelf, je eigen ego, onafhankelijk van de rest bestaat.
Mondo met Roland Yuno Rech – Grube Louise, januari 2013
(Bron: https://www.abzen.eu/fr/enseignement/mondo/2502-la-voie-du-milieu )
