Category: blog

Meester Dogen is een grote Japanse meester die in de 13e eeuw leefde. Hij introduceerde Zen in zijn land en schreef vele teksten, waaronder zijn hoofdwerk, de Shobogenzo. Tijdens deze teisho wil ik het met u hebben over een hoofdstuk van de Shobogenzo, genaamd de Bodaisatta Shishobo. Bodaisatta Shishobo wordt gewoonlijk vertaald als “De vier heilzame handelingen of beoefeningen van de bodhisattva”.

In een van zijn eerste kusen in dit kamp, vertelde Roland ons over Hannya, een term afkomstig uit de Hannya Shingyo. Hannya betekent “wijsheid”. Het is geen intellectuele wijsheid, maar wijsheid die in praktijk wordt gebracht, daadwerkelijk wordt beoefend. En de vier praktijken waar Dogen het over heeft, zijn absoluut de uitdrukking van deze wijsheid, Hannya.

Deze beoefeningen zijn :

1. Fuse – vrijgevigheid, het vrije geven

2. Aigo – woorden van liefde

3. Rigyo – dienstbaarheid, behulpzaam gedrag

4. Doji – samenwerking, samen optreden.

De manieren van gedrag en handelen zijn een zeer belangrijk onderdeel van het leven van een Bodhisattva. Zij zijn de concrete uitvoering van wat hij tijdens zazen heeft ervaren en beseft. Volgens meester Dogen zijn deze vier beoefeningen de essentie van het leven van een boeddhist, de ware betekenis van het boeddhisme in het dagelijks leven in relaties met anderen. Willen ze heilzaam zijn, dan hebben ze wijsheid nodig, een beoefende wijsheid.

Fuse

De eerste beoefening is de fuse: vrijgevigheid, het vrije geven. Geven behoort tot onze dagelijkse handelingen: wij geven voedsel aan onze kinderen, wij doen materiële of financiële schenkingen, of wij geven aan het milieu wanneer wij voorzichtig zijn met wat wij consumeren. Een gebaar, een glimlach, een les, alles kan een geschenk zijn. Er zijn vele manieren om te geven.

Maar wat betekent het om vrij te geven? Volgens Dogen betekent het niet zoeken naar roem of gewin, niet zoeken naar voordelen voor zichzelf en niet zoeken naar populariteit door vleierij.

In het dagelijks leven gaat geven vaak gepaard met een bijbedoeling. Als ik mijn hamer uitleen aan mijn buurman, verwacht ik dat hij mij zijn zaag uitleent als ik deze nodig heb. Wanneer ik iemand een geschenk geef, verwacht ik een reactie van vreugde of – op zijn minst – dank.

Vrij geven is geven zonder een beloning te verwachten. Zolang wij er iets voor terug verwachten, blijven wij aan dat geschenk gehecht en dat is precies wat ons belet vrij te zijn.

Zoals u weet, is het altijd interessant onszelf te observeren, onze motieven om te geven te observeren, en ook te observeren aan wie wij geven. Over het algemeen vinden wij dat het gemakkelijker is vrijgevig te zijn met mensen die wij mogen dan met mensen die wij niet mogen of niet kennen. Vrijelijk geven, daarentegen, is handelen voorbij onze voorkeuren of afkeer. De bodhisattva ziet niet alleen het oppervlak van de ander, de verschillen, hij gaat verder. Hij ziet het diepste wat hij deelt met elk wezen en dit stelt hem in staat op te houden scheidingen te maken.

Wij hebben ook de neiging te nemen wat ons bevalt en ons er niet van te willen afscheiden. Maar in werkelijkheid behoort niets echt aan ons. Alles wat we denken te bezitten is slechts geleend. Zelfs ons lichaam is niet van ons, dit idee van eigendom is een illusie. En dit is wat Dogen uitdrukt wanneer hij zegt: “Als we onze rijkdom niet als ons eigendom beschouwen, wordt het een geschenk.

Maar vrij geven betekent niet op elk moment iets geven: dat zou zinloos zijn. Een geschenk moet nuttig zijn voor de ander en mag geen afhankelijkheid scheppen. In plaats van iemand voortdurend geld of voedsel te geven, is het beter om hem (bijvoorbeeld) te leren tuinieren en hem te helpen in zijn levensonderhoud te voorzien. Het is goed om anderen te helpen, maar het is nog beter om hen te helpen zichzelf te bevrijden.

Laten we de effecten van zelfs een kleine lont niet onderschatten. Dogen zegt: “Soms is er maar één zin of één grassprietje voor nodig om een zaadje van goedheid te worden. Een echt fuse geeft uitdrukking aan de geest van de Boeddha en kan de geest van de ontvanger veranderen.

Door fuse te beoefenen, creëren we op natuurlijke wijze een manier van leven waarin we goed doen. En de grootste fuse is zazen beoefenen met een mushotoku geest, zonder doel, zonder bijbedoelingen, zonder iets te willen bereiken.

Aigo

De tweede beoefening waar Meester Dogen het over heeft is aigo: vriendelijke woorden of woorden van liefde. Voor ons is er niets natuurlijker dan te spreken. Het is het eerste communicatiemiddel dat we als kind leren. Het is zo natuurlijk dat wij vaak spreken zonder na te denken, zonder aandacht te schenken aan tegen wie wij spreken en welk effect onze woorden hebben.

Aigo betekent spreken met mededogen en vriendelijkheid, d.w.z. je woorden kiezen in overeenstemming met wat de ander nodig heeft en wat hem een goed gevoel zal geven. Dogen raadt ons aan geen onbeleefde of onaardige woorden te gebruiken, maar met genegenheid tegen wezens te spreken, “alsof zij onze kinderen waren”.

Vaak zijn onze woorden ook volkomen nutteloos. Een ‘slechterik’ vertellen dat hij een slechterik is, is niet interessant, want diep van binnen weet hij het. Dogen raadt ons aan degene die geen deugd heeft met mededogen te behandelen. Want een slechterik is niet zomaar een slechterik, het is slechts één van de facetten van zijn persoonlijkheid, waar hij zich in heeft genesteld. Het is beter hem met vriendelijke woorden aan te spreken om hem te helpen andere facetten van zichzelf te ontdekken, andere aspecten die hem in staat zullen stellen in harmonie met anderen te leven.

Wij moeten er ook voor oppassen dat wij in onze vriendelijkheid niet vervallen in de vooringenomenheid die kan ontstaan wanneer wij geven: “Als ik aardig voor jou ben, verwacht ik dat jij aardig voor mij bent. En zo niet, dan zal mijn vriendelijkheid voorbij zijn”. Anderzijds hebben woorden van liefde die uit vrije wil worden geuit, zonder bijbedoelingen, een veel krachtiger uitwerking. Zoals Dogen zegt: “Woorden van liefde hebben de kracht om de hemel te bewegen.”

Rigyo

Rigyo, de derde beoefening, wordt vertaald als “dienst verlenen” of “nuttig gedrag”. Gyo betekent “praktijk” of “gedrag” en ri “nuttig”. Dogen zegt: “Rigyo betekent mensen vriendelijk behandelen, zonder discriminatie, ongeacht hun positie of rang. Het betekent dat passende middelen moeten gebruikt worden om hen tot ontwikkeling te brengen, hetzij in de nabije of in de verre toekomst.”

De bodhisattva, die de Boeddha-weg volgt, maakt geen onderscheid tussen voelende wezens omdat hij zich gerealiseerd heeft dat wij allen dezelfde natuur delen. Hij handelt met welwillendheid, zelfs tegenover weerzinwekkende wezens. Een spin koos er niet voor om als spin geboren te worden, een mug koos er niet voor om zich met bloed te voeden.

Om te handelen gebruikt de bodhisattva geschikte middelen, dat wil zeggen bekwame middelen, niet alleen om “een hand te geven”, maar ook om de ander te helpen een verdere stap in zijn of haar ontwikkeling te zetten. Wat zijn de vaardige middelen om te gebruiken? Er is geen lijst van wat te doen of wat niet te doen in deze of gene situatie, of met deze of gene persoon. De bekwame middelen zijn geboren uit de wijsheid van zazen, Hannya. Ze komen voort uit de intuïtie die zich ontwikkelt door de beoefening van zazen. Deze intuïtie kan niet worden verklaard, maar helpt ons om het juiste te doen op het juiste moment.

Maar dit alles betekent niet dat wij niet moeten nadenken: wij hebben geen intuïtie nodig om de gevolgen van bepaalde handelingen te voorzien. Als ik bijvoorbeeld uit ongeduld mensen om mij heen duw, geef ik alleen maar mijn stress door en dat is helemaal niet welwillend. Als ik voor de lunch kies voor biefstuk in plaats van groenten, zijn de negatieve gevolgen duidelijk.

Je hebt misschien gemerkt dat deze beoefeningen waar Meester Dogen over spreekt aspecten gemeen hebben. Rigyo gaat ook over handelen zonder bijbedoelingen, zonder winst voor mijn ego. Dogen heeft het bijvoorbeeld over een man die een schildpad van een visser koopt en hem dan terug in het water zet en vrijlaat, of over een andere man die een zieke vogel geneest. Beiden hebben gehandeld zonder beloning te verwachten.

Sommige mensen vrezen dat hun eigen welzijn in het gedrang komt als zij zich meer bekommeren om het welzijn van anderen. Dogen zegt dat ze onwetend zijn. Zij weten niet dat wij allen deel uitmaken van dezelfde kosmos, dat wij allen dezelfde natuur delen. Dus anderen helpen, of het nu vrienden of vijanden zijn, is jezelf helpen.

En als er onwetenden zijn, mogen die zeker niet buitengesloten worden, integendeel. De bodhisattva kan een voorbeeld stellen, hij kan tonen dat handelen zonder persoonlijk gewin voor hem geen verlies betekent. Het daaruit voortvloeiende geluk omvat zowel de helper als de geholpene. Daarom dringt Dogen er aan het eind van zijn commentaar op rigyo op aan dat we ernaar moeten streven de onwetenden te beschermen.

Doji

De vierde beoefening van Bodaisatta Shishobo is doji, samenwerken. Doji betekent letterlijk “hetzelfde doel nastreven” of, om een meer informele uitdrukking te gebruiken, “in hetzelfde schuitje zitten”.

Wij leven in een wereld vol dualismen, een wereld van verscheidenheid, van verschillen. Aan de oppervlakte zijn we allemaal verschillend, elk met ons eigen karakter, onze eigen geschiedenis en onze eigen doelstellingen in het leven. Toch moeten we ons aan elkaar aanpassen om in gemeenschap te kunnen leven.

Een sesshin of een kamp, zoals dit hier, is een voorbeeld van een concrete ervaring van doji. Want tijdens een sesshin, “zitten we allemaal in hetzelfde schuitje”. Allereerst moeten we een boot bouwen, een soort schip, en om een sesshin te laten plaatsvinden, is er een groep mensen die het van tevoren plant en organiseert. Vaak moeten zij hindernissen overwinnen, zoals de huidige pandemie of de gevolgen van slecht weer. Hoe sterker de groep, hoe stabieler de boot is.

Dan heb je een kapitein en een team nodig, die hun energie geven om de boot goed te laten lopen. Dit zijn de Godo en de deelnemers. Een boot met een kapitein maar zonder team kan niet varen. Een boot met een team maar zonder kapitein gaat in elke richting. Om de boot goed te laten zeilen, moeten de kapitein en het team een eenheid vormen.

Doji betekent ook op elkaar letten. Als een zeeman te moe is, zal hij van de mast vallen. Je moet er dus voor zorgen dat iedereen kan rusten wanneer dat nodig is.

Op een schip zijn er veel taken te doen en hetzelfde geldt voor een sesshin. Het is een kans voor iedereen om uit zijn eigen weg te gaan en verschillende samu te ervaren. De Weg volgen, betekent in beweging blijven, uit je eigen comfortzone treden, om te evolueren in dienst van de gemeenschap.

In zazen ervaren we de uitgestrekte geest die nergens op stagneert. Om deze grote geest in praktijk te brengen, is een sesshin een prachtige gelegenheid om vertrouwen te hebben in de Dharma, de Sangha en onszelf.

Meester Dogen zegt: “Doji betekent in harmonie zijn met jezelf en anderen. Hierdoor kunnen anderen met ons verbonden worden en wij met anderen.” Doji gaat over ons nooit afzonderen van anderen, aandacht hebben voor wat er om ons heen gebeurt, elk moment. Hoe meer we doji ervaren, hoe flexibeler onze geest wordt en hoe meer we ons afstemmen op anderen.

De bodhisattva ziet te allen tijde dat “we allemaal in hetzelfde schuitje zitten”, in een heel, heel groot schuitje, het schuitje van het leven. Het is het schip van onderlinge afhankelijkheid, vergankelijkheid en leegte. Het wordt dus heel natuurlijk voor de bodhisattva om alle voelende wezens te helpen vrij te worden.

Fuse, aigo, rigyo en doji zijn vier beoefeningen bezield door mededogen en in praktijk gebracht met wijsheid, vier beoefeningen van dezelfde geest, de geest van de bodhisattva.

Teisho van Silvia Leyer (Godinne, juli 2021)

(bron: https://www.abzen.eu/fr/enseignement/teisho-fr/2784-bodaisatta-shishobo-de-maitre-dogen)

Het ego volgens het Zen Boeddhisme

Een artikel van Roland Yuno Rech, gepubliceerd in het AZI Zen magazine, 2020.
Illustraties door Christian Gaudin

“Het opgeven van het ego betekent niet dat je het verliest, maar dat je het overstijgt.”

De geschiedenis van zen is rijk aan onderricht over de aard van het ego. Het bestaat natuurlijk, maar niet op een substantiële, permanente, gescheiden manier. Zich met deze mentale constructie identificeren, veroorzaakt menselijk leed. Maar de Weg naar ontwaken bestaat eruit om los te komen van deze egocentrische opsluiting om in onderlinge afhankelijkheid te leven met alle bestaansvormen.

Het ego is wat ik bedoel als ik zeg: “Ik, ik …” Het bestaan ervan ​​is onmiddellijk duidelijk. Het is mijn persoonlijkheid, de som van mijn ervaringen uit het verleden, waarmee ik me heb geïdentificeerd, de waarden waaraan ik vasthoud.

Het is dus een ​​mentale constructie die me een gevoel van mijn persoonlijke identiteit geeft en als maatstaf dient in mijn relaties met anderen. Ik kan aan alles twijfelen, behalve dat er iemand is die twijfelt en dat ben ik. “Ego cogito, ergo sum”: “Ik denk, dus ik ben” is de uitdrukking van dit onmiddellijke bewijs waardoor Descartes uit zijn systematische twijfel kon komen.

Nangaku kon geen antwoord geven. Hij dacht lang na over deze vraag, die zijn koan werd. Na zeven jaar antwoordde hij eindelijk: “Het is niet iets.” Met andere woorden, het is niets grijpbaars, niets beperkt, niets los van het hele universum.

Toen de monnik Eka Patriarch Bodhidharma kwam bezoeken die zazen deed in zijn grot in Shaolin, vroeg hij hem: “Meester, ik lijd, mijn geest is niet in vrede. Kunt u hem kalmeren? Bodhidharma antwoordde: “Laat me je geest zien en ik zal het kalmeren”. Eka antwoordde: “Mijn geest, ik heb ernaar gezocht, maar hij is ongrijpbaar.” “In dit geval is hij al tot bedaren gebracht,” antwoordde Bodhidharma.

Met andere woorden, als je echt beseft dat je geest ongrijpbaar is, zonder substantie, leegte is, wordt de wortel van je lijden afgesneden, samen met al je gehechtheden die het veroorzaken, net zoals toen Nangaku besefte dat zijn ego niet een of ander was. Iets grijpbaars. Dit weerspiegelt het feit dat het ego niet op zichzelf bestaat. Het is een mentale constructie, het resultaat van onderling afhankelijke oorzaken waarmee we ons ten onrechte identificeren. Deze illusie is als luchtspiegelingen, het resultaat van een verlangen om te bestaan, een verlangen dat de oorzaak is van ons bestaan ​​in deze wereld.

Omdat we – diep van binnen – de kwetsbaarheid voelen van deze identificatie met onze geschiedenis en onze persoonlijkheid, hebben we de neiging om altijd ons ego te versterken. En dit wordt de oorzaak van onze vele verlangens, in het bijzonder het verlangen naar erkenning, naar succes, verlangen dat onze ambities vergroot, ons ongeduld en onze vijandigheid tegen alles wat de realisatie van onze verlangens verstoort. Die verlangens en haat zijn de twee grote vergiften die worden veroorzaakt door ons egocentrisme, dat is gebaseerd op onze onwetendheid over de realiteit van ons leven.

Zich ervan bevrijden, impliceert een diep ontwaken, wat de betekenis is van de beoefening van zenmeditatie, zazen. Ook meester Dogen schrijft in Shobogenzo Genjokoan: “De Dharma van Boeddha bestaat erin zichzelf te leren kennen. Jezelf leren kennen is jezelf vergeten, en jezelf vergeten is ontwaakt te zijn met alle bestaansvormen. ‘

De Boeddha ontkende het bestaan van het ego al niet, maar hij ontkende dat het een substantieel, permanent bestaan heeft, onafhankelijk van de oorzaken en condities die het bestaan ervan vergankelijk maken. Dit niet begrijpen en niet accepteren is de oorzaak van de dukkha, het fundamentele lijden van de mens dat Shakyamuni door zijn ontwaken oploste. Het is vanuit dit ontwaken tot het bestaan in totale onderlinge afhankelijkheid met alle andere bestaansvormen dat hij het Pad van de Bevrijding in de vorm van het Achtvoudige Pad onderrichtte. Deze bestaat uit een ethiek, een praktijk van aandacht en concentratie die wijsheid mogelijk maakt (die niets anders is dan zichzelf diepgaand te begrijpen en te harmoniseren met dit begrip). Het bestaat uit het bevrijd zijn van gehechtheid aan ons kleine ego en dus aan de oorzaken van ons lijden. Bevrijd van de egocentrische opsluiting kunnen we ons beter openstellen voor anderen, ons in hun plaats stellen en mededogen en compassie jegens hen voelen.

Het actualiseren van dit besef wordt de zin van het leven voor degenen die dit door Boeddha overgedragen pad volgen. Innerlijke vrijheid en genereuze liefde voor alle levende wezens stellen ons in staat om het fundament te herontdekken van een levensethiek die in onze huidige tijd vaak ontbreekt, waar wezens vaak niet langer tevreden zijn zich te onderwerpen aan regels en voorschriften, omdat ze nood hebben de waarheid zelf te ervaren, iets wat de Boeddha ook aanbeveelde.

Als ons ego ons op het spoor kan zetten om de oorzaken van zijn lijden te ontdekken, blijft het echter het belangrijkste obstakel voor de bevrijding. Het is niet “ik” die het ontwaken bereikt: het is de beoefening die dit bereikt door mij voorbij mezelf te brengen en zo de Boeddhanatuur zichzelf onbewust en natuurlijk laat realiseren. Maar dit impliceert dat we de gehechtheid aan ons ego kunnen loslaten. Om dit te doen, moeten we niet bang zijn om in het niets weg te zinken, want het opgeven van het ego betekent niet dat we het verliezen, maar eerder dat we het overstijgen in de richting van een meer authentiek leven in harmonie met onze ware aard. Dit is geen substantie, maar een manier van zijn die onze onderlinge afhankelijkheid met alle wezens actualiseert.

Dus alle ontmoetingen en situaties die we in het dagelijks leven meemaken, zijn een gelegenheid om dit ontwaken te actualiseren, in vreugde en gedeeld geluk.

(Bron: https://www.abzen.eu/fr/enseignement/autres/2568-l-ego-selon-le-bouddhisme-zen )

Beste vrienden,

Door de dramatische stijging van Covid-besmettingen in ons land ziet de
Belgische Zen Vereniging af om de Herfstsesshin in Godinne te handhaven. De
nieuwe verstrengde maatregelen van de verschillende overheden in dit land
maken het ook moeilijk om zo’n bijeenkomst van mensen te rechtvaardigen.

De AZB wil met iedereen solidair zijn in de inspanningen om het verzamelen
van grote aantallen mensen te beperken om het risico op besmetting tussen
ons zo veel mogelijk te verkleinen en de druk op de gezondheidszorg te
verminderen.

We proberen een online evenement te maken in het weekend van 7-8 november –
indien mogelijk met de medewerking van Roland Rech.

We houden jullie op de hoogte.

In gasshô,

Konrad Maquestieau, voorzitter Belgische Zen Vereniging

Vraag: Gisteren had u het over het stellen van vragen als u twijfels had. Ik vroeg me af hoe ik kan weten welke twijfel absoluut moet worden opgehelderd. Zou het niet goed zijn om wat twijfels te hebben om een ​​open geest te behouden? In hoeverre is overtuiging ook niet een gewoonte van denken die ons zou kunnen opsluiten? Wat zouden deze belangrijke twijfels zijn die de praktijk teisteren?

Roland Yuno Rech: Bijvoorbeeld twijfels over hoe te beoefenen en de gemoedstoestand tijdens zazen. Als het niet duidelijk is in welke richting men zich tijdens zazen moet concentreren, vergiftigt het de beoefening volledig. Men kan 20 jaar oefenen zonder ooit gemoedsrust in zazen te vinden, omdat men de indruk heeft dat het niet goed is dat gedachten tijdens zazen verschijnen en dan worstelt men met zijn gedachten. Men kan jarenlang een ‘zazen-gevecht’ meemaken, wat helemaal niet de betekenis is van de beoefening van zazen. Er zijn belangrijke twijfels: je moet je afvragen of je goed beoefent, want er is een goede manier van beoefenen.

Maar er kunnen ook mensen zijn die het tegenovergestelde doen. Ze denken dat het goed is om in zazen buitengewone ervaringen te hebben en ze wachten op verlichting, of ze zoeken een speciale gemoedstoestand. In het verleden waren er hippies die joints rookten voordat ze zazen kwamen doen. Ze hoopten een interessante veranderde bewustzijnsstaat binnen te gaan. Daar moeten we aan twijfelen. Is het oké om dit te doen? Is het eerlijk of niet?

En het is ook erg belangrijk om aan je eigen ego te twijfelen. Ons ego bestaat, het is een mentale constructie. Maar vaak gaat het buitensporig veel verder dan zijn functie. In plaats van simpelweg een ijkpunt te zijn voor onze identiteit in menselijke relaties met anderen, wordt het soms het centrum van de wereld voor ons. Je wordt erg egoïstisch, en dit is een vergissing. Het is belangrijk om deze functie van het ego als het centrum van de wereld in twijfel te trekken (terwijl het alleen het centrum van onze eigen kleine wereld is). Het is zelfs een toegangspoort tot ontwaken.

Als we illusies tegenkomen, moeten we eraan twijfelen, want als we onze illusies voor realiteit beschouwen, kunnen we niet evolueren. In dit geval kan de twijfel zeer gunstig zijn. Je moet op je geest letten en jezelf afvragen: “Houd ik mezelf voor de gek of niet? We kunnen bijvoorbeeld denken dat we wakker zijn en in feite waanvoorstellingen hebben over ontwaken. Je moet dit in twijfel trekken: ‘Heb ik echt ontwaken bereikt, of is het een illusie? Ik denk dat er behoefte is aan twijfel. Iedereen die de waarheid zoekt, moet de valkuilen die hij tegenkomt in twijfel trekken. Bovendien heb ik een boek geschreven over “Les pièges sur la Voie”.

Dus het is waar dat twijfel een functie van zuivering heeft, van schoonmaken, het reinigt de geest van alle illusoire overtuigingen die deze onoverzichtelijk maken en voorkomen dat die echt ontwaakt.

Er zijn allerlei soorten gehechtheden die bij de beoefening van zen kunnen ontstaan, bijvoorbeeld ook in de relatie met de meester. Je moet je gehechtheden bekijken en ze in twijfel trekken, zodat je ze kunt loslaten.

Maar er zijn ook volkomen schadelijke twijfels: of men twijfelt aan de leer, of aan de praktijk. Je wilt niet langer moeite doen om te oefenen. Of als je twijfelt aan het feit dat het belangrijk is om te ontwaken tot de diepe dimensie van je leven en dat je denkt dat het beter is om van het leven te genieten, van alle geneugten die je je maar kunt voorstellen, dan moet je juist echt dit soort twijfels in twijfel trekken.

Op een dag was een man zazen aan het beoefenen in de dojo van La Gendronnière en meester Deshimaru deed een kusen op mushotoku. Hij zei dat er niets te verkrijgen is in zen. De man stond plotseling op, hij verliet de dojo door het raam en rende weg: “Als er niets is om hier te komen, heb ik geen reden om hier te blijven, dus ik ga ”. Hij kwam een ​​paar dagen later terug, maar op dat moment zelf, had hij grote twijfel … maar dat was een ernstige twijfel.

Er zijn twijfels die ons ervan weerhouden te beoefenen. Als je bijvoorbeeld twijfelt aan de sangha, wat voor zin het heeft om naar de dojo of op sesshin te gaan, of als je twijfelt aan dingen die fundamenteel zijn voor de beoefening. Als we twijfelen aan de gyoji, dat wil zeggen de noodzaak van zazen, niet alleen om enkele momenten in de dojo door te brengen, maar het hele leven, constant in het dagelijks leven te beoefenen. Of als we twijfelen aan het onderricht, kunnen we niet beoefenen. Het is een vicieuze cirkel, want – aangezien we het niet beoefenen – wordt de praktijk “gereduceerd tot een kleine cherrytomaat”, zoals Kodo Sawaki zei, het straalt niet uit in ons leven en wordt iets heel beperkts. Op dat moment voelen we de voordelen van de beoefening niet, en stoppen we na een tijdje, omdat zazen helemaal niets is. Je moet voorzichtig zijn met dit soort vicieuze cirkels. De twijfels die ons ervan weerhouden om echt diep te oefenen, houden noodzakelijkerwijs de twijfel in stand.

Alle twijfels die ons ervan weerhouden om dieper in de praktijk te gaan, zijn dom. Maar de twijfels die onze valse overtuigingen en waanideeën over onze beoefening en ons ego in vraag stellen, zijn juist.

Met andere woorden, we moeten kunnen onderscheiden wat de ‘goede twijfel’ en de ‘hevige twijfel’ is. En als je het niet zeker weet, kun je met je Meester of een meer ervaren ex-discipel praten: ‘Ik heb een probleem, ik twijfel. Wat denk jij ervan ? Dit is waar de sangha ook hulp en advies kan zijn, het advies van de ouderen.

Mondo met Roland Yuno Rech – Grube Louise, september 2018

(bron: https://www.abzen.eu/fr/enseignement/mondo/2509-doutes-importants)

Vraag: Wil je dit idee van “de middenweg” uitleggen? Voor mij betekent dat dat ik me tussen twee dingen beweeg, maar als we het over het midden hebben, sluiten we de extremen uit.

Roland Yuno Rech: Oh nee, helemaal niet!

V: Maar wat betekent “midden”?

RYR: Het is het pad dat extremen omarmt, in het besef dat extremen niet los van elkaar bestaan, dat ze geen eigen bestaan ​​hebben, dat ze alleen samen bestaan. Je kunt dus niet zomaar de ene kant kiezen, want de ene kant bestaat niet zonder de andere. Dus de middenweg is de weg die alle dualiteiten omvat.

Om precies te zijn, wat de Boeddha ‘de middenweg’ noemde, waren twee dingen. Ten eerste, wat vaker ‘de middenweg’ wordt genoemd (dat wil zeggen waar hij over sprak ten tijde van de Benares-preek), is het midden tussen twee uitersten die de buitensporig ascetisme, verstervingen, die niet tot bevrijding leiden, en het andere uiterste, dat de zoektocht naar alle sensuele genoegens is, een zeer materialistisch leven, dat ook geen echt geluk is. In eerste instantie zei de Boeddha: “Ik onderwijs de middenweg: noch ascese, noch versterving. Dus de balans.

Maar heel snel daarna verdiepte hij zijn leerstelling door uit te leggen dat de middenweg noch het nihilisme, noch het eeuwige bestaan ​​was. Destijds waren er twee soorten overtuigingen: er waren mensen die geloofden – zoals zelfs nu nog – dat met de dood alles verdwijnt: er is niets meer over, het is niets, vernietiging. De Boeddha heeft deze nihilistische kijk op het bestaan ​​altijd afgewezen.

Mensen die niet in nihilisme geloofden, geloofden dat er een eeuwige atman was die na de dood bleef bestaan. Met andere woorden, het lichaam sterft, maar de ziel overleeft eeuwig, altijd hetzelfde, identiek. Dit leek de Boeddha een ander uiterste, even verkeerd en schadelijk.

Wat hij ‘de middenweg’ noemde, is het begrip van onderlinge afhankelijkheid, dat wil zeggen van causaliteit. Dit bestaat, dan zal dat bestaan. Niets bestaat zonder oorzaak en daarom is er constant een transformatie, een wording, er is niets vast, niets eeuwig vast, en tegelijkertijd is er niets dat absoluut verdwijnt. Met andere woorden, op het moment van overlijden keert men niet terug naar het niets, maar is er gewoon een transformatie van het leven. Met andere woorden, de middenweg is niet het uiterste van nihilisme, noch het uiterste van eeuwigheid.

Vraag: Als mij wordt verteld over de middenweg, heb ik de indruk dat mij eerst wordt gevraagd de extremen te herkennen …

RYR: Ja, natuurlijk! Maar het midden bestaat niet zonder de extremen. Het bestaat door het feit dat er extremen zijn. En zelfs het ene uiterste bestaat niet zonder het andere. Nacht bestaat bijvoorbeeld niet zonder dag, de dood bestaat niet zonder leven. Dus alles wat bestaat, bestaat alleen in relaties van onderlinge afhankelijkheid, en het midden zelf bestaat alleen in relatie tot extremen. Met andere woorden, de middenweg is te erkennen dat niets op zichzelf, onafhankelijk van de rest, bestaat.

Alles wat bestaat, vooral het leven, zijn slechts relaties. En momenteel bevestigen alle meest geavanceerde wetenschappen dit: er bestaat bijvoorbeeld niet zoiets als absoluut vacuüm: de kwantumfysica heeft zich volledig gerealiseerd dat wat “vacuüm” wordt genoemd, uiteindelijk energie is. En energie is relatie. Dus alles wat er is, is een relatie.

De illusie is te geloven dat er iets aparts is. We hebben eigenlijk nooit iets aparts gezien. Dit is de grote wet van het bestaan. En als we het hebben over leegte, bedoelen we gewoon dat er niets aparts is. Dus we spreken over leegte als de illusie dat je gelooft dat jezelf, je eigen ego, onafhankelijk van de rest bestaat.

Mondo met Roland Yuno Rech – Grube Louise, januari 2013

(Bron: https://www.abzen.eu/fr/enseignement/mondo/2502-la-voie-du-milieu )